In het overzicht hieronder wordt met ‘oud’ de meer bekende BigTech c.q. niet-Europese oplossing bedoeld. Bij ‘nieuw’ worden een of meer betere alternatieven genoemd.
Browser
| oud: Chrome, Edge, Firefox | Chrome en Edge zijn producten van Google resp. Microsoft. Ze zijn gratis, maar het is lastig om de commerciële doelen van de bedrijven te ontlopen (sterk verweven met Google resp. Microsoft diensten, bevat reclame, je wordt gevolgd). Firefox is van Mozilla (min of meer niet-commercieel), die echter veel geld krijgt van Google omdat Google de standaard zoekmachine is in Firefox. |
| nieuw: Vivaldi * | Noors, voldoet aan Europese privacy standaard. Voor Windows, Android, iOS. Synchronisatie tussen mobiel en laptop versleuteld, zonder Big Tech cloud. Geen advertenties. Geen tracking (volgen van gebruikers). Zoekmachine kan makkelijk, en zelfs per zoekopdracht, ingesteld worden. |
| andere opties | Andere Europese browsers met goede privacy zijn Fennec (Frans; Android) en LibreWolf (Duitsland; Windows en Mac). “LibreWolf is Firefox zonder rotzooi”. Fennec is ook op Firefox gebaseerd. Duckduckgo (bekend van de zoekmachine) is ook een mogelijkheid, maar heeft veel minder gebruikersinstellingen dan Vivaldi, en is nog niet volledig beschikbaar op Windows. Niet doen: Opera (Chinese eigenaar) Niet aanbevolen: Brave (Amerikaans; verdienmodel (zie link) met bitcoins en marketing door partners) |
* Ik gebruik Vivaldi. Bevalt heel goed. Zeer aanpasbaar (tabbladen, tabgroepen, zijbalk voor mutitasking, notitieblok, sync tussen PC en mobiel). In de PC versie zijn ook mail en agenda beschikbaar (gebruik ik niet). Er is ook een Vivaldi community met een eigen Mastodon server.
Een bezwaar zou kunnen zijn dat Vivaldi standaard geen maximale bescherming heeft tegen fingerprinting, een techniek waarbij je tóch gevolgd wordt op basis van karakteristieken van je PC. LibreWolf zou dat beter doen. Handmatig kun je Vivaldi wel verbeterde bescherming geven tegen fingerprinting. Je kunt ook Tor browser gebruiken, met nog sterkere beveiliging, maar minder gebruiksgemak.
Zoeken op internet
| oud: Google, Bing | Grote geld-machines voor Google en Microsoft, door gepersonaliseerde advertenties. Staan standaard als zoekmachine ingesteld op veel PC’s en telefoons. Maar de EU verplicht dat de gebruiker een andere zoekmachine moet kunnen instellen. |
| nieuw: Startpage, Duckduckgo, Ecosia | Startpage – Gebruikt Google’s zoekresultaten maar verwijdert alle trackers en persoonlijke identificatie. Gevestigd in Nederland en valt onder Europese privacy-wetgeving. Verdient geld met advertenties, maar deze zijn niet gepersonaliseerd. Duckduckgo – Gebruikt Bing en veel andere bronnen. Gevestigd in de VS. Slaat geen persoonlijke informatie op, gebruikt geen tracking cookies. Verdient geld met advertenties, maar deze zijn niet gepersonaliseerd. Ecosia – Gebruikt vooral Bing, en ook Google (afhankelijk, van je locatie en instellingen), en andere bronnen. Non-profit organisatie gevestigd in Berlijn. Verdient geld met advertenties, maar deze zijn niet gepersonaliseerd, tenzij je daar toestemming voor geeft. Ook zoek-resultaten zijn zonmder teostemming niet personaliseerd. Ecosia investeert een deel van de inkomsten aan het planten van bomen. Ecosia meldt expliciet dat er cookies van Bing en Google gebruikt worden (ook afhankelijk van je instellingen). Hoe dat bij Startpage en Duckduckgo zit weet ik niet. |
| andere opties | Qwant, Swisscows, Brave Search, Searx, en anderen. Qwant is mede met Europees geld opgezet, maar volgens artikelen op internet is het verdienmodel niet echt duidelijk. Er is een nauwe samenwerking met Microsoft bij advertenties. Wordt de privacy belofte helemaal waargemaakt? Brave Search is interessant omdat het een eigen zoek-index bouwt, onafhankelijk van Google en Bing. De resultaten zijn wel (nog) minder uitgebreid dan bij Google. Brave is een Amerikaans bedrijf (zie hierboven bij de Brave browser). Brave Search kan ook los van de Brave browser gebruikt worden. Volgens Brave wordt er geen gebruik gemaakt van tracking, logging of profielvorming. IP-adressen worden niet opgeslagen. Het verdienmodel is complex (zie bij Brave browser). |
| toekomst | AI gebaseerd zoeken gaat mogelijk het ‘ouderwetse’ googelen vervangen. Een naam die vaak valt is Perplexity. Volledig privacy-bewuste opties zijn er nog niet. Ik zoek regelmatig technische zaken op via een AI chatbot, en dat werkt uitstekend (en ja, dat is niet speciaal milieu- of privacy-vriendelijk). |
Mail provider
| oud: Gmail, Outlook, iCloud, KPN (en andere internet-providers) | ……… |
| nieuw: Proton *, Tutanota | Europees. End-to-end encryptie. Plus ……. |
| alternatieven: Startmail, Mailfence, Posteo | Europees. Geen end-to-end encryptie. Wel ……… |
* Ik gebruik Proton, geen ervaring met Tutanota. Proton is geïntegreerd met contacten, agenda, opslag, wachtwoordkluis en VPN. Sommige functies zijn beperkt in de gratis versie.
Mail programma (email cliënt)
| oud: Outlook, Apple mail, Gmail, webmail | Minder veilig, tenzij heel zorgvuldig ingesteld……… |
| nieuw: Proton app, Tutanota app | Maximale integratie met beveiliging aan server kant. |
| alternatieven: Thunderbird, K-9 e.a. | …… |
Contactenlijst
| oud: Google Contacts etc. | ……… |
| nieuw: Proton Contacts *, Tutanota Contacts | ……… |
| alternatieven: Simple Contacts of Fossify Contacts plus backup via een CardDav server (bv. Posteo) | Klinkt ingewikkeld, valt mee. |
* Ik gebruik Proton Contacts, geïntegreerd met Proton Mail, zowel op mobiel als laptop. Het nadeel van Proton Contacts is dat de contacten niet zichtbaar zijn voor andere apps, bijvoorbeeld voor de telefoon (gebeld worden) en Signal. Je kunt wel bellen vanuit de Proton Contacts lijst, maar als je gebeld wordt is de bijbehorende naam uit het Proton Contacts adresboek niet zichtbaar. Dat is een gevolg van de beveiligde opslag. (Ik weet niet of Tutanota dat wel heeft opgelost). Dit illustreert de voor- en nadelen van een ecosysteem als Google: alles is aan elkaar gekoppeld, lekker handig, maar ook een privacy- of veiligheidsrisico. Ik heb dit opgelost door twee contactlijsten bij te houden, een in Proton en een op mijn telefoon met een backup. Iets meer werk, maar prima te doen.
Agenda
| oud: Google Calendar | ……… |
| nieuw: Proton Calendar | ……… |
To-do lijst
| oud: Google Tasks, Remember the Milk, e.a. | ……… |
| nieuw: Joplin, Proton Calendar e.a. | Joplin is Frans. Biedt (betaalde) cloud-opslag en synchronisatie via eigen server (zie ook hieronder bij Notities). Koppeling van taken aan een datum werkt in Joplin niet lekker. Daarvoor gebruik ik Proton Calendar. |
Cloud-opslag
| oud: Google Drive, Microsoft OneDrive, Dropbox | ……… |
| nieuw: Proton Drive * | End-to-end encryptie. Ook op mobiel. Proton is Zwitsers. Servers in Zwitserland en Duitsland. Samenwerken in documenten mogelijk. |
* Ik gebruik Proton Drive steeds meer, ook om documenten te delen tussen mobiel en laptop. Helaas kunnen word bestanden op mobiel nog niet rechtstreeks gelezen worden; deze moeten eerst gedownload worden. Proton Docs is een alternatief voor Google Docs, maar nog minder ver ontwikkeld.
Foto-backup
| oud: Google Photos, iCloud | ……… |
| nieuw: Proton Drive | Automatische backup vanaf mobiel mogelijk. Nu ook indeling in albums. |
Wachtwoordkluis
| oud: LastPass, Google (ingebouwd in Chrome en Android), Microsoft Authenticator e.a. | Alle drie Amerikaanse bedrijven. Lastpass heeft end-to-end encryptie maar heeft ook enkele veiligheidslekken gekend. |
| nieuw: Proton Pass * | Zwitsers. Uitgebreide beveiliging. Open source. |
| alternatief: 1Password, Bitwarden | 1Password staat goed bekend, en is Canadees. Niet volledig open source. Bitwarden is Amerikaans, maar data kunnen op EU server geïnstalleerd worden. Is open source. |
* Ik gebruik Proton Pass. Bevalt uitstekend. Gebruiksgemak, en toch veilig (zolang je ingelogd blijft een pincode om kluis te openen). Integratie met Proton Mail (email aliassen voor aanmelding op websites).
Notities
| oud: Google Keep, Evernote | Evernote is een van oorsprong Amerikaans bedrijf, dat in 2023 is overgenomen door het Italiaanse bedrijf Bending Spoons. Evernote slaat in potentie veel gegevens van de gebruiker op. De gegevens worden versleuteld bewaard, maar de sleutel is in handen van Evernote. |
| nieuw: Joplin * | Frans. Biedt (betaalde) cloud-opslag en synchronisatie via eigen server in Frankrijk. End-to-end encryptie mogelijk, met “zero knowledge” aanpak d.w.z. ook Joplin kan je gegevens niet lezen. |
| alternatieven: StandardNotes, NotesNook, enz. | StandardNotes is een Amerikaans bedrijf. Sinds 2024 is Proton de eigenaar (zie Proton Mail etc. elders op deze pagina). NotesNook is van origine Pakistaans. Maakt gebruik van servers in Europa. |
* Ik gebruik Joplin. Voor een klein jaarlijks bedrag worden de notities gesynchroniseerd tussen mobiel en laptop. De gebruikersinterface is minder gepolijst dan Evernote, maar beslist functioneel. Joplin kan werken met Markdown bestanden, een veel gebruikte manier om platte-tekst documenten te voorzien van opmaak aanwijzingen.
Authenticator
| oud: Google Authenticator, Microsoft Authenticator | (Klein) veiligheidsrisico door koppeling aan account. |
| nieuw: Aegis * | Open source, uit Nederland. Android. |
| alternatief: Ente | Open source. Android en iOS. Ontstaan in India. Nu officieel in VS. Bieden ook data opslag en foto backup aan (betaald). |
* Ik gebruik Aegis naar tevredenheid. Backup moet je handmatig regelen.
Kaarten
| oud: Google Maps | ……… |
| nieuw: Magic Earth, Marble | Magic Earth komt van een Nederlands bedrijf. Is gebaseerd op de open source kaarten van Open Street Map. Privacy vriendelijk: gebruikersdata worden alleen verzameld voor het functioneren van de app. Er zijn geen advertenties. Sinds kort betalen consumenten jaarlijks een klein bedrag voor de app. Het bedrijf verdient vooral geld met het verkopen van de software aan andere bedrijven. Marble is bedoeld als atlas en kaart (van globe tot straat-niveau), niet zozeer als navigatie-app. Gebaseerd op Open Street Map. Volledig open-source, onderdeel van het KDE systeem dat op Linux gebruikt wordt. Beschikbaar voor laptop, en in een proef- versie voor Android. |
Naar Deel 1: AI, social media en chats
Terug naar Software keuzes
Terug naar Weg van BigTech