Hier volgt een overzicht van programma’s en apps, en hun alternatieven. De lijst is gebaseerd op mijn eigen ervaringen. Over een aantal veel genoemde alternatieven heb ik informatie opgezocht, maar ik heb ze niet allemaal zelf geprobeerd.
In het overzicht hieronder wordt met ‘oud’ de meer bekende BigTech c.q. niet-Europese oplossing bedoeld. Bij ‘nieuw’ worden een of meer betere alternatieven genoemd.
Browser
| oud: Chrome, Edge, Firefox | Chrome en Edge zijn producten van Google resp. Microsoft. Ze zijn gratis, maar het is lastig om de commerciële doelen van de bedrijven te ontlopen (sterk verweven met Google resp. Microsoft diensten, bevat reclame, je wordt gevolgd). Firefox is van Mozilla (min of meer niet-commercieel), die echter veel geld krijgt van Google omdat Google de standaard zoekmachine is in Firefox. |
| nieuw: Vivaldi * | Noors, voldoet aan Europese privacy standaard. Voor Windows, Android, iOS. Synchronisatie tussen mobiel en laptop versleuteld, zonder Big Tech cloud. Geen advertenties. Geen tracking (volgen van gebruikers). Zoekmachine kan makkelijk, en zelfs per zoekopdracht, ingesteld worden. |
| andere opties | Andere Europese browsers met goede privacy zijn Fennec (Frans; Android) en LibreWolf (Duitsland; Windows en Mac). “LibreWolf is Firefox zonder rotzooi”. Fennec is ook op Firefox gebaseerd. Duckduckgo (bekend van de zoekmachine) is ook een mogelijkheid, maar heeft veel minder gebruikersinstellingen dan Vivaldi, en is nog niet volledig beschikbaar op Windows. Niet doen: Opera (Chinese eigenaar) Niet aanbevolen: Brave (Amerikaans; verdienmodel (zie link) met bitcoins en marketing door partners) |
* Ik gebruik Vivaldi. Bevalt heel goed. Zeer aanpasbaar (tabbladen, tabgroepen, zijbalk voor mutitasking, notitieblok, sync tussen PC en mobiel). In de PC versie zijn ook mail en agenda beschikbaar (gebruik ik niet). Er is ook een Vivaldi community met een eigen Mastodon server.
Een bezwaar zou kunnen zijn dat Vivaldi standaard geen maximale bescherming heeft tegen fingerprinting, een techniek waarbij je tóch gevolgd wordt op basis van karakteristieken van je PC. LibreWolf zou dat beter doen. Handmatig kun je Vivaldi wel verbeterde bescherming geven tegen fingerprinting. Je kunt ook Tor browser gebruiken, met nog sterkere beveiliging, maar minder gebruiksgemak.
Zoeken op internet
| oud: Google, Bing | Grote geld-machines voor Google en Microsoft, door gepersonaliseerde advertenties. Staan standaard als zoekmachine ingesteld op veel PC’s en telefoons. Maar de EU verplicht dat de gebruiker een andere zoekmachine moet kunnen instellen. |
| nieuw: Startpage, Duckduckgo, Ecosia | Startpage – Gebruikt Google’s zoekresultaten maar verwijdert alle trackers en persoonlijke identificatie. Gevestigd in Nederland en valt onder Europese privacy-wetgeving. Verdient geld met advertenties, maar deze zijn niet gepersonaliseerd. Duckduckgo – Gebruikt Bing en veel andere bronnen. Gevestigd in de VS. Slaat geen persoonlijke informatie op, gebruikt geen tracking cookies. Verdient geld met advertenties, maar deze zijn niet gepersonaliseerd. Ecosia – Gebruikt vooral Bing, en ook Google (afhankelijk, van je locatie en instellingen), en andere bronnen. Non-profit organisatie gevestigd in Berlijn. Verdient geld met advertenties, maar deze zijn niet gepersonaliseerd, tenzij je daar toestemming voor geeft. Ook zoek-resultaten zijn zonder toestemming niet personaliseerd. Ecosia investeert een deel van de inkomsten aan het planten van bomen. Ecosia meldt expliciet dat er cookies van Bing en Google gebruikt worden (ook afhankelijk van je instellingen). Hoe dat bij Startpage en Duckduckgo zit weet ik niet. |
| andere opties: Qwant, Swisscows, Brave Search, Searx, en anderen. | Qwant is mede met Europees geld opgezet, maar volgens artikelen op internet is het verdienmodel niet echt duidelijk. Er is een nauwe samenwerking met Microsoft bij advertenties. Wordt de privacy belofte helemaal waargemaakt? Brave Search is interessant omdat het een eigen zoek-index bouwt, onafhankelijk van Google en Bing. De resultaten zijn wel (nog) minder uitgebreid dan bij Google. Brave is een Amerikaans bedrijf (zie hierboven bij de Brave browser). Brave Search kan ook los van de Brave browser gebruikt worden. Volgens Brave wordt er geen gebruik gemaakt van tracking, logging of profielvorming. IP-adressen worden niet opgeslagen. Het verdienmodel is complex (zie bij Brave browser). |
| toekomst | AI gebaseerd zoeken gaat mogelijk het ‘ouderwetse’ googelen vervangen. Een naam die vaak valt is Perplexity. Volledig privacy-bewuste opties zijn er nog niet. Ik zoek regelmatig technische zaken op via een AI chatbot, en dat werkt uitstekend (en ja, dat is niet speciaal milieu- of privacy-vriendelijk). |
Mail provider
| oud: Gmail, Outlook, iCloud | BigTech. De metadata kunnen in principe door het bedrijf gelezen worden, en gebruikt worden om een profiel samen te stellen. Niet persé beschermd door Europese regelgeving. |
| oud: KPN en andere Nederlandse internet-providers | Weliswaar Nederlands. Maar wat zijn precies de veiligheidsmaatregelen en privacy regels? |
| nieuw: Proton *, Tuta (vroeger Tutanota) | Europees: Proton is Zwitsers, Tuta is Duits. End-to-end encryptie naar andere Proton/Tuta gebruikers. Verzamelt geen persoonlijke informatie. Open source. Mogelijkheden om mensen die geen Proton resp. Tuta gebruiken toch een beveiligde email te sturen. |
| alternatieven: Startmail, Mailfence, Posteo | Europees: Startmail is Nederlands, Mailfence is Belgisch, Posteo is Duits. Geen end-to-end encryptie, wel PGP mogelijk. Verzamelt geen persoonlijke informatie. |
* Ik gebruik Proton, geen ervaring met Tutanota. Proton is geïntegreerd met contacten, agenda, opslag, wachtwoordkluis en VPN. Sommige functies zijn beperkt in de gratis versie.
Mail programma (email cliënt)
| oud: Outlook, Apple mail, Gmail, webmail | Minder veilig, tenzij heel zorgvuldig ingesteld. |
| nieuw: Proton app, Tuta app | Maximale integratie met beveiliging aan server kant (gaat samen met mailprovider). |
| alternatieven: Thunderbird, K-9 e.a. | Thunderbird en K-9 zijn beide open source projecten. |
Contactenlijst
| oud: Google Contacts, Outlook Contacts etc. | BigTech. Bedrijven hebben toegang tot de data, en kunnen die gebruiken om profielen te bouwen. Gegevens over je connecties zijn super-interessant voor de bedrijven. Niet persé beschermd door Europese regelgeving. |
| nieuw: Proton Contacts *, Tuta Contacts | Maximale integratie met de mail provider. Gegevens zijn end-to-end encrypted, en kunnen niet door het bedrijf gelezen worden. Beschermd door Europese regelgeving. |
| alternatieven: Simple Contacts of Fossify Contacts op je Android mobiel, plus backup via een CardDav server (bv. Posteo) | Klinkt ingewikkeld, valt mee. Posteo is Duits, verzamelt geen gebruikersinformatie en heeft geen advertentiemodel (het is een betaalde dienst). |
* Ik gebruik Proton Contacts, geïntegreerd met Proton Mail, zowel op mobiel als laptop. Het nadeel van Proton Contacts is dat de contacten niet zichtbaar zijn voor andere apps, bijvoorbeeld voor de telefoon (gebeld worden) en Signal. Je kunt wel bellen vanuit de Proton Contacts lijst, maar als je gebeld wordt is de bijbehorende naam uit het Proton Contacts adresboek niet zichtbaar. Dat is een gevolg van de beveiligde opslag. (Ik weet niet of Tuta dat wel heeft opgelost). Dit illustreert de voor- en nadelen van een ecosysteem als Google: alles is aan elkaar gekoppeld, lekker handig, maar ook een privacy- of veiligheidsrisico. Ik heb dit opgelost door twee contactlijsten bij te houden, een in Proton en een op mijn telefoon met een backup (zie alternatief hierboven). Iets meer werk, maar prima te doen.
Cloud-opslag
| oud: Google Drive, Microsoft OneDrive, Dropbox | BigTech en/of Amerikaans. Data kunnen in principe door het bedrijf gelezen worden. Niet persé beschermd door Europese regelgeving. |
| nieuw: Proton Drive * | End-to-end encryptie. Ook op mobiel. Proton is Zwitsers. Servers in Zwitserland en Duitsland. Samenwerken in documenten mogelijk. |
| andere optie: Next Cloud | Open source software uit Duitsland, voor zowel opslag als samenwerken in documenten. End-to-end encryptie is niet standaard, maar kan ingesteld worden. NextCloud is geen product voor eindgebruikers (al kun je het zelf installeren als je technisch bedreven bent). Het is een cloud-systeem dat door steeds meer internetaanbieders wordt gebruikt, om hun klanten cloud-diensten aan te bieden. Nederlandse overheden hebben op dit moment grote interesse in NextCloud. |
* Ik gebruik Proton Drive steeds meer, ook om documenten te delen tussen mobiel en laptop. Helaas kunnen word bestanden op mobiel nog niet rechtstreeks gelezen worden; deze moeten eerst gedownload worden. Proton Docs is een alternatief voor Google Docs, maar nog minder ver ontwikkeld.
Naar Deel 1: Berichten, Microblogging, Social media, AI
Naar Deel 3: Andere software
Terug naar Software keuzes
Terug naar Weg van BigTech